Tào tháo uống rượu luận anh hùng

19-04-2018 23:03

Rượu có thể ích lợi cho người mà cũng có thể gây hại cho người, câu nói này từ cổ chí kim đã có. Trong cuộc sống người ta có thể dùng rượu với nhiều mục đích khác nhau; rượu không chỉ để uống mà còn là phương tiện để thực hiện các ý đồ không thể lường trước. Câu chuyện Tào Tháo uống rượu luận anh hùng sẽ làm rõ ý nghĩa lời tôi nói!

Tào tháo uống rượu luận anh hùng

Khi bình về Tam quốc diễn nghĩa, các nhà phê bình văn học Trung Quốc đã đưa ra bộ "tam tuyệt", ba đỉnh cao mẫu mực về tính cách: Tào Tháo tuyệt gian, Khổng Minh tuyệt trí, Quan Công tuyệt nghĩa.

Họ đều là những người có tài, là những bậc anh hùng của Tam quốc, Tào Tháo là gian hùng, Quan Công, Khổng Minh là anh hùng. Khi san định lại Tam quốc diễn nghĩa, với nhãn quan chính trị của nhân dân lao động, nhà văn La Quán Trung đã có cách nhìn thiên vị đối với nhà Thục. Vì thế, Lưu Bị đại đức, tình nghĩa bao nhiêu thì Tào Tháo lại gian xảo, đa nghi bấy nhiêu. Thái độ của nhà văn đối với hai nhân vật được thể hiện ngay trong cách gọi tên hai nhân vật. Với Tào Tháo, chỉ một lần tác giả gọi đủ tính danh là Tào Tháo, còn lại chỉ gọi là Tháo, còn Lưu Bị tác giả đều gọi tên chữ là Huyền Đức một cách trân trọng và thiện cảm. Cách gọi tên ấy đã thể hiện thái độ của nhà văn đối với nhân vật. Thái độ ấy được thể hiện rõ hơn trong cuộc đấu trí giữa hai nhân vật này.

Với cách bố trí các chi tiết khéo léo và kịch tính, đoạn trích Tào Tháo uống rượu luận anh hùng đã thể hiện được những nét tiêu biểu trong tính cách của hai nhân vật chính của tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa. Đoạn trích cũng đã thể hiện những nét tiêu biểu trong nghệ thuật kể chuyện của Tam quốc diễn nghĩa. Đó là nghệ thuật tạo và dẫn dắt tình huống truyện vừa kịch tính vừa rất lôgíc. Các chi tiết nối tiếp nhau một cách rất tự nhiên và tính cách nhân vật lần lượt được bộc lộ.

Người chủ động lập cuộc rượu để bàn luận về anh hùng là Tào Tháo, Huyền Đức hoàn toàn bất ngờ. Do chưa có đất dựng nghiệp, anh em Lưu, Quan, Trương phải đến ở nhờ Tào Tháo để chờ cơ hội và chuẩn bị lực lượng. So với Tào Tháo, lúc này Lưu Bị hoàn toàn yếu thế, vì vậy giống như con rồng ẩn mình, để che mắt Tào Tháo, Lưu Bị phải ngày ngày giả vờ mải mê với chuyện vun xới, trồng rau.

Mâu thuẫn và kịch tính của đoạn trích bắt đầu từ đây. Vì muốn ẩn giấu ý định của mình, lại biết Tào Tháo vốn tính đa nghi, nên khi người của Tào Tháo đến mời Lưu Bị đã "giật mình… sợ tái mặt". Và nhất là khi Tào Tháo trỏ vào mình và Lưu Bị và nói: "Anh hùng trong thiên hạ bây giờ chỉ có sứ quân và Tháo này mà thôi" thì giật nảy mình, cái thìa, đôi đũa cầm ở tay rơi cả xuống đất.

Lưu Bị giật mình không phải là biểu hiện của sự hèn nhát, ông giật mình bởi sợ rằng bị lộ ý đồ chiến lược. Lưu Huyền Đức nhanh chóng lấy lại bình tĩnh và có cách xử lí tình huống rất thông minh. Tính cách khiêm nhường và ôn hoà của một hiền nhân quân tử có chí lớn được thể hiện rõ trong lối ứng xử của Huyền Đức. Trước câu hỏi đầy dò xét của Tháo về quan niệm người anh hùng, Huyền Đức cũng đã rất khiêm tốn mà từ chối. Khi bị buộc phải trả lời, thì đưa ra những nhân vật đáng lưu ý, trong đó có ý dò xét thái độ của Tào Tháo. Khiêm nhường, thận trọng, kín đáo, khôn ngoan là những nét tính cách nổi bật của Huyền Đức trong đoạn trích này, và đây cũng là phẩm chất cần thiết của một vị vua hiền.

Tào Tháo cố tình chuốc say để thăm dò thái độ của Lưu Bị

Đối lập với tính cách khiêm nhường của Huyền Đức là thái độ kiêu ngạo, tự phụ của Tào Tháo. Nhân vật này vốn đã rất nổi tiếng với câu nói "Ta thà phụ người chứ nhất quyết không để người phụ ta". Tào Tháo có chí lớn, có tài cao, hiểu đời và hiểu thời thế, luận về anh hùng,

Tháo nói:

"Rồng lúc thì to, lúc thì nhỏ, lúc thì bay, lúc thì nấp. Lúc to thì nổi mây phun mù; lúc nhỏ thì thu hình ẩn bóng; khi bay ra thì liệng trong trời đất; khi ẩn thì núp ở dưới sông".

Lí luận ấy thể hiện một trí tuệ sắc sảo, một tầm nhìn xa trông rộng. Chí lớn của Tào Mạnh Đức còn được thể hiện ở quan niệm về anh hùng:

"Anh hùng là người trong bụng có chí lớn, có mưu cao, có tài bao trùm được cả vũ trụ, có chí nuốt cả trời đất"...

Tào Tháo là một gian hùng thời loạn, quan niệm về người anh hùng của Tháo là một quan niệm đầy tham vọng. Tháo có tài nhưng lòng dạ nham hiểm, xảo quyệt, tính cách của hắn tiêu biểu cho những kẻ thống trị chuyên quyền, "Hắn cũng tàn bạo như Đổng Trác, vô ơn bạc nghĩa như Lã Bố, nhưng biết che đậy tâm địa xấu xa, biết lấy lòng người nên đã đi trọn con đường công danh sự nghiệp, mồ yên mả đẹp".

Những nét tính cách gian hùng của hắn được thể hiện tính tự phụ, kiêu ngạo (hắn không coi ai đáng là anh hùng, trừ hắn và Lưu Bị), hắn còn nham hiểm khi thăm dò ý định của Lưu Bị.

Mục đích cuộc luận bàn về anh hùng của Tháo là thăm dò thái độ của Huyền Đức, vì thế Tháo lừa đánh những đòn rất bất ngờ và nham hiểm. Bất ngờ mời Huyền Đức đến uống rượu, chủ động đưa ra nội dung bàn luận về quan niệm anh hùng và buộc Huyền Đức vào thế không thể chối từ. Và gian xảo hơn là bất ngờ kết luận mình và Huyền Đức là người anh hùng khiến cho Huyền Đức khó có thể tránh được sơ hở.

Song lòng yêu mến dành cho nhà Thục đã khiến một tiếng một sấm rền vang đầy bất ngờ và đúng lúc để giúp Huyền Đức che giấu được cái giật mình nguy hiểm. Câu nói của Tào Tháo còn ẩn chứa cả sự ngầm đe doạ của một người đầy tham vọng. Nét nổi bật nhất trong tính cách của Tào Tháo được thể hiện ở câu nói này. Đây cũng là đỉnh điểm của mâu thuẫn, là điểm thắt nút và điểm mở nút là hành động che giấu cái giật mình một cách khéo léo của Huyền Đức. Tào Tháo đẩy mâu thuẫn lên cao trào với câu nói đầy khiêu khích còn Huyền Đức giải quyết mâu thuẫn bằng một hành động khiêm nhường của một người biết ẩn mình khi cần thiết.

Tam quốc diễn nghĩa là một tiểu thuyết chiến trận song đằng sau những câu chuyện về những trận đánh, những mưu đồ bá vương là những tư tưởng nhân đạo sâu sắc. Qua những điển hình nghệ thuật như Tào Tháo, Lưu Bị, Quan Công, Trương Phi, Khổng Minh, Tôn Quyền… tác giả đã thể hiện những quan điểm của mình về người anh hùng, về cuộc sống và thể hiện ước mơ chính đáng của nhân dân về một xã hội ổn định, một triều đình chuẩn mực. Đồng thời tác phẩm cũng cất lên tiếng nói phê phán chiến tranh phong kiến vì mục đích tranh giành quyền lực giữa những kẻ đầy tham vọng làm bá chủ thế giới.

Huỳnh Phú Cường, trích Tàu Tháo uống rượu luận anh hùng